Foto: Freepik
Of je nu vis, kip of rundvlees bestelt, teriyaki saus is een populaire toevoeging aan veel gerechten in de Japanse keuken.
Het woord teriyaki verwijst naar een kookmethode en combineert de woorden “teri”, wat glans betekent, en “yaki”, wat gegrild of geroosterd betekent.
In dit artikel meer over wat is teriyaki, waar smaakt teriyaki naar, ingrediënten van teriyaki en hoe je heerlijke en makkelijke zelfgemaakte teriyaki saus maakt volgends de authentieke Japanse methode, met maar 4 ingrediënten!
Grote kans dat deze zoete, hartige en veelzijdig saus ook jouw favoriete saus wordt voor over je kip, zalm, tofu, varkensvlees en zelfs gehaktballen!
Waar komt teriyaki vandaan?
De Teriyaki kookmethodes worden al eeuwen lang gebruikt en zijn begonnen in de Tokugawa, of Edo periode. De vele veranderingen in de verstedelijking en landbouwmethoden tijdens de Tokugawa-shogun-dynastie, zorgde voor de introductie van nieuwe ingrediënten en kookstijlen.
Het werd in de jaren 60 populair in Amerika omdat Japanse immigranten zicht vestigden op Hawaii. Deze Japanse immigranten voegde lokale producten toe aan de sojasaus zoals bruine suiker en ananassap die ze met elkaar mengde.
De bekende poke bowl, is ook een gerecht afkomstig van Hawaii en bedacht door vissers.
Wat is Teriyaki?
“Teri” (照り) betekent glans en “yaki” (焼き) betekent gegrild, geroosterd of gebakken. Wat opvalt is dat ze niet de saus beschrijven maar juist ‘hoe het eten wordt bereid’. Technisch gezien wordt dus met teriyaki verwezen naar elk gegrild / geroosterd / gebakken voedsel met glanzend glazuur.
Terwijl wij de saus associeren met een saus of marinade die een amberkleurige glans en zout-zoete smaak toevoegt aan gegrild vlees, vis en groenten.
Wat zit er in teriyaki?
Teriyaki wordt traditioneel gemaakt door drie ingrediënten te mengen en te verwarmen. De teriyaki ingrediënten zijn; suiker, sojasaus en sake ook wel mirin genoemd.
Mirin is Japanse rijstwijn dat te vergelijken is met sake, maar met een lager alcohol percentage van 14% maar met meer suiker. Door de jaren heen zijn er steeds meer versies gekomen van deze saus waaronder de toevoeging van azijn, honing, knoflook, maizena, gember en rode pepervlokken.
Deze saus spreekt veel mensen aan vanwege zijn eenvoud en de manier waarop het eten er nog smakelijker uitziet. De mirin of sake, samen met de karamelisering van de suiker, geeft de teriyaki saus mooie glans.
Waar smaakt Japanse teriyaki naar?
Bij authentieke teriyaki proef je een zoutige umami-smaak. Dit komt door basis van sojasaus en mirin, een zoetere versie van sake, een traditionele Japanse rijstwijn. De minder traditionele teriyaki recepten bevatten vaak smaken zoals knoflook, gember, sesam of het zure van citrus.
Wat is het verschil tussen teriyaki marinade en saus?
Het grootste verschil tussen teriyaki saus en marinade is de manier waarop het vlees op smaak wordt gebracht. Een marinade brengt kip, rundvlees en vis op smaak doordat het langzaam in het vlees wordt opgenomen.
Het vlees, rustend in een schaal of toegevoegd aan een afsluitbare diepvrieszak, neemt de marinade op als een spons en absorbeert de teriyaki-smaak.
De minimale tijd dat vlees in een teriyaki-marinade moet marineren in twee uur. Sommige kant-en-klare merken beweren dat er minder tijd voor nodig is. Ik merk, hoe langer hoe lekkerder en intenser de smaak. Kip kun je tot twee dagen marineren en rundvlees tot 24 uur. Vis wil je niet langer dan 30 minuten marineren, omdat de marinade daarna het delicate visvlees kan afbreken. Na het marineren, wordt de overgebleven marinade weggegooid.
Authentieke Teriyaki saus zorgt voor een directe smaakbevrediging. De saus wordt gebruikt om vlees direct in de pan mee te garen, gegratineerd op gegrilde kip of toegevoegd over roergebakken steak-reepjes in een wokgerecht. De saus wordt ook gebruikt als smaakmaker aan tafel voor gebruik op kip, biefstuk of vis.
Eigenlijk net zoals ze chimichurri gebruiken in veel Zuid-Amerikaanse landen.
Hoe gebruik je teriyaki saus?
Teriyaki saus wordt meestal gebruikt als marinade of glazuur voor vlees en vis. Het is vooral bekend om zijn combinatie met gegrilde kip. Je kunt het ook gebruiken in een ovengerecht of grill, in een koekenpan op het fornuis, in een slowcooker en in een wok om te roerbakken.
Je kunt het ook als dipsaus op tafel zetten om samen te eten met kabab of ander gegrild vlees. Tegenwoordig zie je het ook terug tijdens de bbq op gerechten zoals een hamburger of marinade voor je spareribs. Dat maakt deze saus zo divers en smaakvol.
Hoe kook je met teriyaki saus?
Deze saus is te koop in flessen in de supermarkt of toko of maak je zelf thuis met sojasaus, mirin en suiker.
Door het hoge suikergehalte verbrandt teriyaki saus gemakkelijk, dus smeer het vlees of vis in tijdens de laatste minuten van het bakken op hoog vuur.
Marineren
Als je vlees marineert in teriyaki saus voordat je begint met koken, giet het dan af of veeg het overtollige water weg voordat je het op de grill, pan of in de oven legt.
Wokken
Doordat je de groenten in een wok snel omschept, ook wel roerbakken genoemd, kan de teriyaki-saus hoge hitte aan. De saus wordt hierdoor dik en plakkerig en de ingrediënten bedekt met de umami smaak.
Bakken
Het is ook prima om teriyaki saus op kip, vis of groenten aan te brengen voordat je een gerecht bakt. De lagere hitte zal de saus karamelliseren.
Dippen
Vul een schaaltje met de saus en plaats deze op tafel waarin je het gebakken vlees of vis in kunt dippen. Je kunt ook kip koken en deze dippen
Serveren
Serveer teriyaki-gerechten met rijst of brood waarmee je de extra saus op kunt eten.
Saus bereiding
Als je een dikke, glanzende en plakkerige saus wilt om als topping te gebruiken of om erbij te serveren, dan zal je het mengsel moeten inkoken.
Dit doe je door de ingrediënten toe te voegen in een kleine steelpan, aan de kook te brengen en vervolgens het vuur lager te te zetten en laten sudderen tot de saus is ingedikt en met de helft is ingekookt. Dit kan ongeveer 10 minuten duren. Marineer je vlees en groenten tot ongeveer 24 uur voordat je hiermee gaat koken.
Teriyaki saus recepten
Je kunt teriyaki-smaak toevoegen aan zowat elk eiwitbron of elke groente, inclusief tofu en tempeh. Japanse chef-koks bakken gewoonlijk vis en andere zeevruchten met een teriyaki-saus, en teriyaki-kip heeft zeker een vaste plek op het menu in Japanse restaurants.
Hoelang kun je teriyaki saus bewaren?
Bewaar geopende saus flessen maximaal een jaar in de koelkast. Ongeopende flessen blijven tot drie jaar goed in de voorraadkast. Zelfgemaakte teriyaki saus moet worden gekoeld en veel sneller worden gebruikt, binnen een paar dagen, of ingevroren voor langere maximaal 6 maanden. Beter is het om zoveel saus te maken als dat je gaat gebruiken op dát moment.
