Panzanella is een Toscaanse salade, gemaakt met stukjes geweekt oud brood, tomaten en uien. De salade wordt ook wel Panmolle genoemd en bestaat meestal uit komkommers, soms basilicum en op smaak gebracht met olijfolie en azijn. Dit kan zowel rode- of witte wijnazijn zijn. De Panzanella is vooral populair in de zomermaanden vanwege de ingrediënten in het seizoen en de frisse smaak.
Geschiedenis van Panzanella
Panzanella-salade dankt haar naam aan de Italiaanse woorden “pane” wat brood betekent en “zanella” wat soepkom of diep bord betekent waarin de salade wordt geserveerd.
De salade is bedacht uit noodzaak om geen voedsel, vaak brood, te verspillen en om groenten te gebruiken wat het verst is uit de tuin.
Meer info over hoe voedselverspilling tegen gaan
De Toscaanse Panzanella gaat terug tot minstens 1500, waar boeren en landarbeiders een dag oud brood in water weken, het water uitknijpen om te drogen en de stukjes brood vervolgens mengden met groenten uit de tuin waarin ze werkte.
Het is belangrijk op te merken dat de salade tot de 20e eeuw op uien was gebaseerd. Toen het gerecht voor het eerst werd gemaakt, waren tomaten, oorspronkelijk uit Zuid-Amerika, in het gebied rond de Andes, nog niet in Italië aangekomen. De Spanjaarden brachten de tomaat naar Europa.
De vroegste vermelding van tomaten in Panzanella werd gevonden in Le vie d’Italia, 1928.
Panzanella verscheen waarschijnlijk voor het eerst in de 16e eeuw toen een Italiaanse kunstenaar en dichter genaamd Agnolo di Cosimo – ook wel bekend als Bronzino – gek was op uien met olie en azijn geserveerd met toast.
Hij zegt hierover:
Un’insalata di Cipolla trita con la porcellanetta e cetriuoli vince ogn’altro piacer di questa vita.”
— Agnolo di Cosimo
Dat wil zeggen: “Een [brood]salade gemaakt met gesnipperde uien, postelein en komkommers overtreft alle andere geneugten in dit leven.”
Later ontwikkelde dit zich tot meer een salade door komkommers toe te voegen. Postelein is een bladgroente met een verfijnde, scherpe lichtzure smaak die in heel Europa gegeten wordt.
Tegenwoordig wordt deze beroemde smaakvolle Italiaanse broodsalade gemaakt tijdens de zomermaanden wanneer tomaten in het hoogseizoen zijn.
Is Panzanella vegetarisch?
Panzanella is zoals je hebt gelezen van nature een veganistisch gerecht dat ons is doorgegeven door eeuwenlange Italiaanse boerentradities. Het is volgens mij een van de meest smaakvolle salades ooit, ook omdat je zo ontzettend veel smaakcombinaties kunt maken, zolang je alleen de beste ingrediënten gebruikt.
Ingrediënten van de Panzanella
Elke plaats in Toscane en Umbrië heeft haar manier van het bereiden van de Panzanella salade en de dressing.
Veel voorkomende ingrediënten zijn:
- Uien
- Tomaten
- Zout
- Peper
- Komkommer
- Basilicum
- Sla
- Olijven
- Mozzarella
- Witte wijnazijn
- Rode wijnazijn
- Citroensap
- Kappertjes
- Ansjovis
- Tonijn
- Selderij
- Wortelen
- Peterselie
- Gekookte eieren
- Munt
- Paprika
- en knoflook
Hoe maak jij graag je Panzanella salade?
